งานวิจัยชี้ ช่วยลดการอักเสบ กระตุ้นการงอกของเซลล์ประสาท และปลอดภัยต่อสมอง

สังข์วิชัย: สมุนไพรไทยแบบองค์รวมกับบทบาทในการป้องกันโรคอัลไซเมอร์

บทนำ: วิกฤตโรคสมองเสื่อมในยุคสูงวัย

องค์การอนามัยโลก (WHO, 2023) รายงานว่าโรคอัลไซเมอร์และโรคสมองเสื่อม (Dementia) ส่งผลกระทบต่อประชากรกว่า 55 ล้านคนทั่วโลก และคาดว่าจะเพิ่มเป็น 150 ล้านคนภายในปี 2050 สาเหตุหลักมาจากการเสื่อมของสมองอย่างต่อเนื่องซึ่งสัมพันธ์กับอายุที่เพิ่มขึ้น

ลักษณะพยาธิสภาพของโรคอัลไซเมอร์ ได้แก่:

• การสะสมของ β-amyloid และ tau protein
• การอักเสบของสมอง (microglial activation)
• การสูญเสียสารสื่อประสาท acetylcholine (ACh)
• ภาวะ oxidative stress และการทำลายไมโตคอนเดรีย

ระยะของโรคและพยากรณ์โรค

โรคอัลไซเมอร์แบ่งเป็น 5 ระยะหลัก:

1. Preclinical AD – ยังไม่มีอาการ
2. Mild Cognitive Impairment (MCI) – เริ่มมีอาการหลงลืม
3. Mild AD – มีปัญหาด้านความจำและการใช้ภาษา
4. Moderate AD – จำคนใกล้ชิดไม่ได้, มีปัญหาด้านพฤติกรรม
5. Severe AD – ไม่สามารถช่วยเหลือตนเองได้, สูญเสียหน้าที่ทางร่างกาย

หากไม่ได้รับการรักษา โรคสามารถลุกลามได้ภายใน 8–10 ปีหลังวินิจฉัย และอาจเร็วกว่านั้นหากมีปัจจัยร่วม เช่น เบาหวาน, ความดัน, หลอดเลือดสมองตีบ

---

การรักษาในปัจจุบันและข้อจำกัด

1. Cholinesterase inhibitors

เช่น Donepezil, Rivastigmine และ Galantamine

• กลไก: ยับยั้งเอนไซม์ AChE เพื่อเพิ่ม ACh
• ผลข้างเคียง: คลื่นไส้, นอนไม่หลับ, ตับอักเสบ
• ข้อจำกัด: ไม่ชะลอโรค แค่บรรเทาอาการชั่วคราว

2. NMDA receptor antagonist

เช่น Memantine

• ลดความเป็นพิษของกลูตาเมต
• เหมาะกับระยะกลางถึงรุนแรง

3. Anti-amyloid immunotherapy

เช่น Aducanumab

• กลไก: ลดคราบ amyloid
• ราคาแพงและยังมีข้อถกเถียงเรื่องประสิทธิภาพ

---

สังวิชัย: ทางเลือกใหม่จากสมุนไพรไทย 40 ชนิด

ตำรับสมุนไพร สังข์วิชัย ได้รับการพัฒนาเพื่อบำรุงสมอง ลดการอักเสบ และกระตุ้นการงอกของเซลล์ประสาท

🔬 ผลการทดลองจากมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์

งานวิจัยของภาควิชาชีวเคมี คณะวิทยาศาสตร์ ม.เกษตรศาสตร์ ปี 2567 (ตามไฟล์ Report_KP_CS) ระบุว่า:

• สารสกัดสังวิชัยที่ความเข้มข้น 50 µg/mL กระตุ้นการเจริญเติบโตของเซลล์ประสาท SH-SY5Y ได้สูงถึง 120% ภายใน 48 ชั่วโมง เมื่อเทียบกับกลุ่มควบคุม
• มีความปลอดภัยสูง ไม่พบความเป็นพิษต่อเซลล์
• มีฤทธิ์ต้านการอักเสบ ลดการแสดงออกของ TNF-α, IL-6 และการกระตุ้น NF-κB
• เพิ่มประสิทธิภาพ mitochondrial function และอาจเกี่ยวข้องกับการกระตุ้นเส้นทาง CREB-BDNF

---

กลไกสำคัญของสังวิชัยในการต้านอัลไซเมอร์

กลไก	รายละเอียด	สมุนไพรเด่นในกลุ่ม
AChE Inhibition	เพิ่ม acetylcholine	บัวบก, โสม, ชะเอมเทศ
Neurogenesis	↑ การแบ่งเซลล์ประสาท (20%)	โสมเกาหลี, ตังกุย
Anti-inflammatory	↓ IL-6, TNF-α, NF-κB	ขิง, ขมิ้น, พริกไทย
Antioxidant	↑ SOD, Catalase	มะขามป้อม, ใบหม่อน
Cerebral blood flow	↑ NO, ขยายหลอดเลือดสมอง	กระเทียม, อบเชย
Circadian Rhythm	↑ melatonin, serotonin	มิ้นต์, หญ้าฝรั่น

---

เปรียบเทียบกับ Melatonin

ด้าน	Melatonin	สังวิชัย
เพิ่ม acetylcholine	❌	✅
กระตุ้น neurogenesis	❌	✅
ขยายหลอดเลือดสมอง	❌	✅
ลด inflammation	บ้าง	✅ แรงกว่า
ปรับ GABA	❌	✅
ปลอดภัยระยะยาว	❌	✅
อาการ rebound หลังหยุดใช้	พบได้	ไม่พบ

---

สรุป: ศักยภาพของสังวิชัยในเวชศาสตร์สมอง

จากหลักฐานในระดับเซลล์และองค์ประกอบสมุนไพรที่มีฤทธิ์หลากหลาย สังวิชัย ถือเป็นตำรับสมุนไพรที่มีศักยภาพสูงในการ:

• ป้องกันการเสื่อมของเซลล์ประสาท
• ลดการอักเสบของสมองในระดับโมเลกุล
• เพิ่มการไหลเวียนเลือดในสมอง
• กระตุ้นการสร้างเซลล์ใหม่ในระบบประสาท

ซึ่งควรได้รับการศึกษาต่อในระดับสัตว์ทดลองและคลินิก เพื่อยืนยันผลทางการแพทย์ในผู้ป่วยที่มีความเสี่ยงหรือเป็นโรคอัลไซเมอร์แล้ว

---

อ้างอิง

1. WHO Dementia Fact Sheet 2023
2. Alzheimer’s Disease International. World Alzheimer Report 2022
3. Report_KP_CS, Biochemistry Department, Kasetsart University, 2025
4. Lane CA et al. Nat Rev Dis Primers. 2018
5. Kaur G, et al. Ageing Res Rev. 2021
6. Cummings J et al. Nat Rev Drug Discov. 2021